Merkezi Aziýada ýaşy 2000 ýyldan geçen köp gadymy şäherler bar. Olaryň käbirleri häzirem bar we gülläp ösýär, beýlekileri taşlandy we haraba öwrüldi. Soňkularyň arasynda aýratyn hem-de örän wajyplarynyň biri bolan Merw bar. Bir wagtlar diňe Merkezi Aziýada däl, eýsem bütin dünýäde hem Merw iň uly şäherdi. Bu ýerde Omar Haýýam, As-Samani, Ymamaddin-Isfahani we beýleki beýik akyldarlar ýaşapdyrlar.
Merwde dürli döwürlere degişli birnäçe galalar bar. Olar göwrimi we saklanyş derejesi tarapyndan örän tapawutlanýar.
• Eirk-gala (be ö VI VI asyr)
• Gäwür-gala (III asyr)
• Gyz-gala (VI asyr)
• Soltan-gala (XI asyr)
• Abdullahan-gala (XV asyr)
• Baýramalyhan-gala (takmynan XVIII asyr)
Olaryň köp bölegi weýran bolupdyr, käbiri diňe gaty çişen toýun depeleridir, hatda şu pursaty hem göz öňünde tutup, Merw taryhyň iň täsin ýadygärlikleriniň biri bolmagyny dowam etdirýär.
Iň gyzykly taryhy ýadygärlikleriň arasynda ady Beýik Seljuk imperiýasynyň öňki döwri bilen baglanyşykly bolan Soltan Sanjar Dar-al-Ahyryň (1140-njy ýyl) mawzoleýi bar, 40 metr beýiklikdäki ýadygärlik haýran galdyrýar. Bu orta asyr “binanyň”, iki sany inçe kerpiç gabykdan gurlan gümmezi sebäpli aýratyn özboluşlydyr.
1999-njy ýylda Gadymy Merw ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizildi. Häzirki wagtda Merwde syýahatçylyk ulaglary üçin asfalt ýollar goýuldy we aýry-aýry binalar durky täzelenýär. Ýusup Hamadaniniň işleýän metjidi Türkmenistanyň dürli künjeklerinden zyýaratçylar tarapyndan yzygiderli baryp görülýän sebitde ýerleşýär.
Merw şäherine gezelenç, Beýik küpek ýoluny öwrenijileri we ähli taryhçylary gyzyklandyrar. Bu gadymy şäheriň harabalyklarynyň gerimi hemmäni geň galdyrar!
